داروی مونترالیِ کووید19 بزودی در چین آزمایش می‌شود

داروی مونترالیِ کووید19 بزودی در چین آزمایش می‌شود

محققان مونترالی دارویی برای کرونا پیشنهاد کردند که به‌زودی در چین آزمایش می‌شود
روز چهارشنبه ۱۱ مارس، سازمان بهداشت جهانی ویروس کووید-۱۹ (COVID-19) که کرونا نیز خوانده می‌شود را عامل یک بیماری همه‌گیر جهانی اعلام کرد. تا تاریخ ۲۰ مارس، ویروس کرونا به سرعت در بیش از ۱۸۳ کشور پخش شده، بیش از ۲۵۰ هزار نفر را مبتلا کرده، و بیش از ۱۱ هزار نفر را کشته است. دو پژوهشگر ساکن مونترال، دکتر میشل کریتین (Michel Chrétien) و دکتر ماجومبا ام‌بی‌کی (Majambu Mbikay)، ماده‌ای گیاهی به نام کورسِتین (quercetin) را برای درمان احتمالی کرونا پیشنهاد کرده‌اند. آزمایش‌های بالینی برای بررسی اثربخشی این دارو به زودی در چین آغاز خواهد شد.

به ادعای کرتن و ام‌بی‌کی، محققان ارشد مؤسسهٔ تحقیقاتی-بالینی مونترال (IRCM)، کورستین که اثر محافظت‌کنندهٔ آن در برابر ویروس‌های ابولا (Ebola) و زیکا (Zika) قبلاً اثبات شده است، ممکن است در درمان ویروس کرونا نیز مؤثر باشد. این دو دانشمند در ادامهٔ همکاری‌شان با کمیسیون بهداشت چین، بر کارآزمایی بالینی (clinical trial) این دارو بر بیماران چینی نظارت خواهند کرد. داروی مورد استفاده در این کارآزمایی را شرکت سوئیسی Quercegen Pharmaceuticals تولید می‌کند که به گفتهٔ کرتن خالص‌ترین کورستین موجود در بازار را می‌سازد. این آزمایش طی چند هفتهٔ آینده شروع خواهد شد و چهار ماه طول می‌کشد.

کورستین ماده‌ای پاداُکسنده (antioxidant) از خانوادهٔ مواد گیاهی فلاوُنوید (flavonoid) است که در بسیاری از سبزیجات، میوه‌ها، دانه‌ها، غلات و برگ گیاهان یافت می‌شود. این ماده برای انسان غیرسمی است و در حال حاضر به عنوان مکمل غذایی بدون نیاز به نسخهٔ پزشک قابل خریداری است.

مطالعهٔ این دو دانشمند روی کورستین از دههٔ ۱۹۹۰ آغاز شد، وقتی مشغول بررسی جهش‌های احتمالی در ژنی به نام PCSK9 در کودکان مبتلا به مالاریا بودند. این ژن یکی از تنظیم‌کنندگان کلسترول در بدن است. آن‌ها در تحقیقات خود متوجه شدند کودکانی که دارای نقص در ژن PCSK9 هستند در برابر مالاریا مقاوم‌ترند. این مشاهده باعث شد دنبال یک مادهٔ طبیعی برای مهار فعالیت این ژن بگردند.

به گفتهٔ ام‌بی‌کی، «ما دنبال یک مادهٔ خوراکی طبیعی بودیم که قادر به کاهش کلسترول خون باشد. طبق مشاهدات ما، کورستین یک مهارکنندهٔ قوی برای فعالیت PCSK9 بود؛ به عبارت دیگر، کلسترول خون را کاهش می‌داد.»

آنان سپس تأثیر این دارو را بر انواع انگل‌ها، باکتری‌ها، و ویروس‌ها (به ویژه پس از شیوع ویروس سارس در ۲۰۰۳ و ابولا در ۲۰۱۸) بررسی کردند. این تحقیقات نه تنها عملکرد این ماده را به عنوان یک آنتی‌متابولیک در کاهش فعالیت PCSK9 و کاهش کلسترول خون نشان داد، بلکه اثر ضدویروسی این دارو از طریق تأثیر بر روی مرحلهٔ ورود ویروس به درون سلول‌ها را نیز نشان داد.

طی ده سال گذشته، این دو دانشمند و همکارانشان در مطالعه‌ای روی موش‌ها نشان دادند که کورستین می‌تواند علیه ویروس‌های ابولا و زیکا مقاومت ایجاد کند. به همین دلیل با شیوع کووید-۱۹، این ماده را به عنوان یک داروی ضدویروسی همه‌منظوره به مسئولین چینی پیشنهاد دادند.

تا امروز چین بیش از ۸۰ راهکار درمانی را برای درمان کرونا بررسی کرده یا مشغول بررسی است. از جملهٔ این راهکارها می‌توان به داروهای ضد HIV، استفاده از سلول‌های بنیادی، و درمان‌های سنتی چینی اشاره کرد. به گفتهٔ دکتر کرتن، مادهٔ کورستین سه مزیت عمده نسبت به دیگر داروهای پیشنهادی دارد: خوراکی بودن دارو، طبیعی بودن دارو، و ارزان بودن آن. او گفت:

«در مقایسه با بقیهٔ داروهای ضدویروسی که برخی‌شان ۱۰۰۰ دلار قیمت دارند، کورستین بسیار ارزان است: تا حدود دو ماه پیش و قبل از همه‌گیری کووید-۱۹، هزینهٔ مصرف آن ۲ دلار در روز بود.»

روز ۴ مارس امسال، مؤسسهٔ غیرانتفاعی لازاریدیس (Lazaridis Family Foundation) یک میلیون دلار به این پروژه کمک کرد. به گفتهٔ کرتن، این مبلغ برای یک تا دو ماه اول تحقیقات کافی خواهد بود در حالی که برآورد او از هزینه‌های تحقیقات شش میلیون دلار در سال است. او در این باره گفت:

«امیدوارم دولت کانادا به ما کمک مالی کند تا بتوانیم تحقیقات چینی‌ها را به خوبی هدایت کنیم. به نظرم دولت بسیار از این کار سود خواهد برد، هم در راستای بهبودی سلامت مردم و هم در بهبود روابط سیاسی‌اش با چین.»

ناگزیریم چهار ماه صبر کنیم تا بفهمیم آیا کورستین بیماری ناشی از کرونا را یا درمان می‌کند یا خیر. قضاوت در این باره هنوز زود است. به گفتهٔ کرتن، «در علم پزشکی، امید واهی دادن بدترین کار است.»