«نامزد کامل»: عربستان، زن و حیطه‌های ممنوع
هیفا المنصور، اولین فیلمساز زن اهل عربستان سعودی، در تازه‌ترین ساخته‌اش، نامزد کامل (The Perfect Candidate) بار دیگر به کشورش بازگشته تا روایتگر مشکلات و محدودیت‌های زنان در این کشور باشد.
المنصور که با اولین فیلمش «وجدا»، ساخته شده در کشوری که حتی تالار سینما نداشت، توجه جهانی را برانگیخت تا آنجا که راهش به هالیوود باز شد و دومین فیلمش- «مری شلی»- را با ستارگان سینما و در فضایی متفاوت خلق کرد، اما شاید عدم موفقیت این فیلم باعث شده تا باز به فضای عربستان بازگردد و حالا فیلمش در بخش مسابقه جشنواره ونیز با استقبال روبه‌رو شده است.
نامزد کامل را می‌توان ادامه‌ای بر وجدا تلقی کرد؛ داستان سه خواهر که در خانواده‌ای اهل موسیقی از سوی جامعه با مشکلاتی روبه‌رو بوده‌اند. یکی از خواهران که پزشک بخش اورژانس یک کلینیک محلی است تصمیم می‌گیرد نامزد شورای شهر شود تا بتواند جاده را تا جلوی کلینیک محل کارش امتداد دهد تا بیماران بتوانند بدون مشکل به کلینیک برسند.
فیلم هرچند روایت و داستان نسبتاً ساده و سطحی دارد، اما در عمل به یکی از معدود تلاش‌ها جهت روایت یک موقعیت بغرنج دریک جامعه پیچیده بدل می‌شود که در آن حتی یک بیمار مـَرد، مایل نیست که یک پزشک زن به او نزدیک شود.
فیلم این تقابل چ زندگی مدرن با آموزه‌های سنتی و مذهبی را به تصویر می‌کشد، جایی که نامزد شدن یک زن برای انتخابات با تمسخر مردم روبه‌رو می‌شود و کسی به او رای نمی‌دهد.
با این حال فیلم لحظه‌های جذابی از یک مبارزه زنانه را به تصویر می‌کشد، که در انتها به نظر می‌رسد محتوم به شکست است اما نومیدانه و از سر استیصال نیست. با آن که شخصیت اصلی فیلم، مریم، از سوی جامعه طرد و تمسخر می‌شود، اما او از پا نمی‌شنید و با خواندن آواز در یک مراسم عروسی، اعتراضش را به سنت‌های بسته و محدود کننده که آواز خواندن زن را حرام می‌داند، به نمایش می‌گذارد.
با آن که داستان به عمق نمی‌رود، اما المنصور برخلاف فیلم قبلی‌اش -که حکایت داشت جامعه‌ای که تصویرش می‌کرد را نمی‌شناسد– این بار روایتگر جامعه‌ای است که می‌شناسد و می‌داند مشکلات آن ریشه‌دار و عمیق است و به سادگی قابل حل‌وفصل نیست.
فیلم از ابتدا با نمایش محدودیت‌ها آغاز می‌شود: از بیمار مردی که به دلیل حضور پزشک زن هوار می‌کشد تا عدم اجازه خروج از کشور به یک زن بدون اجازه قیم مرد تا گروه‌های تندوریی که کنسرت‌های موسیقی را تهدید می‌کنند. مشکلاتی که کم و بیش با شدت و حدت‌های مختلف در جوامع اسلامی از جمله ایران دیده می‌شود.
با این حال تمام بازیگران فیلم با لباس‌های زیبا و بدون حجاب روی فرش‌های قرمز جشنواره ونیز حاضر شدند و آنچنان که المنصور خود به نگارنده این سطور درباره فیلم «وجدا» گفته بود، او از حمایت شاه و ولیعهد این کشور نیز برخوردار است.
فیلم «نامزد کامل» از نظر ساخت شباهت‌های زیادی به وجدا دارد و همان نوع رئالیسم را دنبال می‌کند، این بار هرچند رئالیسم از نوع سینمای ایران و نئورئالیسم سینمای ایتالیا، کمی قصه‌گوتر و شاید به تعبیری تجاری‌تر شده تا هر نوع تماشاگری را به خود جلب کند. شاید همین امر بیشترین لطمه را به فیلم می‌زند: المنصور می‌خواهد هر نوع تماشاگری، از تماشاگر غربی در جشنواره‌های جهانی تا تماشاگران معمول سینما در جهان عرب را راضی نگه دارد، در نتیجه بیش از آن که به روایت و ساختار فیلمش توجه نشان دهد، نگران واکنش تماشاگر است و از این رو گاه -از جمله در پایان و تغییر نظر غریب و اعراق‌آمیز پیرمرد بیمار- به شعار پناه میبرد.
