مورد شگفت آور دکتر متخصص پوست و زیبایی که با زندانی آمریکایی مبادله شد

ایران وایر – هانا سامرویل : آزادی «مایکل وایت»، کهنه سرباز آمریکایی توسط ایران، تیتر یک خبری در سراسر دنیا شد درحالی‌که به طرف مقابلی که با او مبادله شد، توجهی نشد؛ دکتر «مجید طاهری»، (که در آمریکا با نام متیو طائری کار می‌کرد) یک جراح زیبایی ایرانی آمریکایی که در آبان‌ ۱۳۹۷ به اتهام نقض تحریم‌های ایالات‌متحده امریکا علیه ایران بازداشت شد.

خبر آزادی طاهری چند ساعت پس از خبر آزادی وایت توسط رییس جمهوری امریکا، «دونالد ترامپ»، تایید شد. وزیر امور خارجه ایران، «محمدجواد ظریف»، از این خبر در صفحه توییتر خود استقبال کرد و گفت خرسند است که هر دوی این افراد به‌زودی به خانواده‌هایشان خواهند پیوست.

این واکنش نیمه‌رسمی در حالی رخ داد که دولت ایران پیش‌ازاین هرگز به بازداشت ۱۶ ماهه طاهری اشاره نکرده بود.

اگرچه براساس اظهارات دادگاه، طاهری در ایران هنوز خانواده‌ دارد، اما دکتر ساکن فلوریدا و جورجیای امریکا، بیش از سه دهه پیش به خاطر «اذیت و آزار» از ایران فرار کرده است.

در مهر ۱۳۹۷ مشخص شد که طاهری یک میکروفیلتر (فیلترهای مورد استفاده در ریزپالایش برای جداسازی ذرات (باکتری‌ها، مواد معلق و مواد پلیمری) استفاده می‌شود) مورد استفاده در تحقیقات پزشکی را بدون اخذ مجوز لازم در مردادماه ۱۳۹۵ به ایران ارسال کرده است. دادستان فدرال بیش از دو سال برای تعقیب قضایی اتهامات طاهری صبر کرده بود

چرا و چگونه این اتفاق پیش آمد؟ با وجود مشخص نبودن روابط ایران و امریکا و این توافق حیرت‌انگیز، چه چیزی در انتظار طاهری است؟

پزشکی بلندپرواز با حفظ پیوندها با ایرانمدارک دادگاه که توسط وکیل طاهری در فلوریدا، استیون پی‌برن و دادستان فدرال ثبت شده، طاهری را به‌عنوان یک «پناه‌جوی سیاسی» توصیف می‌کند که در ایران متولد شده و پس از فرار از «اذیت و آزار» در ایران در سال ۱۳۶۵، پیش از درخواست پناهندگی سیاسی در کانادا، یک سال را در آلمان گذرانده است.

او مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه مک‌گیل در استان کبک کانادا دریافت کرده است و سپس در دانشگاه‌های مونیخ، جورج‌واشنگتن و فلوریدا ادامه تحصیل داده است. طاهری اولین بار در سال ۱۳۷۶ وارد آمریکا می‌شود و سفرهای متناوب خود را به ایران ادامه داد. جایی که هنوز مادر و پنج خواهر در آنجا اقامت دارند.

در طول این سال‌ها، طاهری در کلینیک‌هایی در شهر تمپا، ایالت فلوریدا و شهر آتلانتا در ایالت جورجیای امریکا به‌عنوان متخصص پوست و زیبایی کار کرد و درمان‌هایی همچون لیپوساکشن و ترمیم عروق (مثل جراحی واریس) را بر روی مشتریانی که برای هر عمل زیبایی تا ده هزار دلار پرداخت می‌کردند را انجام داد.

نظرات آنلاین مشتریان او در طی این سال‌ها در مورد رفتار محبت‌آمیز او بنا به نتایج درمان افت کرده و به نظر می‌رسد مراجعین او تجربه‌های متفاوتی داشته‌اند. یکی از مشتریان او در سال ۱۳۹۰ نوشته است: «دکتر مجید زمان زیادی را صرف کرد تا من احساس راحتی کنم و در مورد تزریق‌های من اطلاعات بسیاری را در اختیارم قرار داد». شخص دیگری که در سال ۱۳۹۱ نظرش را نوشته، محتاط‌‌تر است: «او آدم بسیار خوبی است و به بیماران خود توجه می‌کند؛ اما یقینا او پزشک خوبی نیست و او برای انجام هر عمل زیبایی‌ای مناسب نیست. او سطح پایین است. به همین خاطر است که من عصبانی هستم.»

وب‌سایت شرکت طاهری به نام «طب ضدپیری و زیبایی پیشرفته» اکنون آفلاین است اما در نسخه آرشیوشده این وب‌سایت عضویت او در ۱۲ انجمن پزشکی لیست شده و اضافه شده که او «پزشک برگزیده در شهر آتلانتا در سال ۱۳۹۴» بوده است.

کیفرخواست ناگهانیبراساس اسناد ثبت‌شده در دادگاه شهر تمپا در ایالت آتلانتا، طاهری در سال ۱۳۹۴ توجه مقامات آمریکایی رو به خود جلب کرد. در گفتگویی با دفتر صنعت و امنیت (BIS) (نمایندگی وزارت بازرگانی ایالات‌متحده است که به موضوعات مربوط به امنیت ملی و فناوری پیشرفته می‌پردازد)، او داوطلبانه اعتراف کرد که در گذشته نمونه‌هایی از آنزیم‌های بیولوژیکی را برای تحقیقات پزشکی برادرزاده‌اش به ایران فرستاده و یا با خود به این کشور برده است.

در طی این مصاحبه، به طاهری هشدار داده شد که او ممکن است برای ارسال این پروتئین‌ها، نوعی از هورمون رشد، نیازمند کسب مجوز از «کنترل دارایی‌های دفتر خزانه‌داری امریکا» باشد. بر این اساس که ممکن است از این پروتئین‌ها در فعالیت‌های مرتبط با سلاح‌های شیمیایی، هسته‌ای و بیولوژیکی استفاده شود.

در دوم آبان ۱۳۹۷، مشخص شد طاهری تلاش کرده بود تا در حوالی تاریخ ۱۴مرداد۱۳۹۵، یک فیلتر نمونه پروستاک (یک میکروفیلتر کوچک به سطح ۰.۲ سانتی‌متر مربع که برای جلوگیری از در معرض ذرات مضر قرار گرفتن بیماران در طول دارودرمانی داخل وریدی استفاده می‌شود) برای برادرزاده‌اش در ایران بفرستد. او گفت این کار برای اهداف بشردوستانه تحقیق واکسن بود. اما او متوجه شد که تحریم‌های امریکا را نقض کرده چون مجوز امنیتی لازم را نداشته و دستگاه می‌تواند برای جنگ شیمیایی و یا بیولوژیکی مورد استفاده قرار گیرد.

برادرزاده او در ایران، دانشجوی پزشکی و شاگرد دکتر مسعود سلیمانی یکی از محققین شناخته بین‌الملل سلول بنیادی در دانشگاه تهران بود. در همان روز، دو شهروند دیگر امریکا که متولد ایران هستند، به نام‌های محبوبه قائدی، پژوهشگر دانشگاه ییل و مریم جزایری، محقق پزشکی دانشگاه کنتاکی به تلاش برای قاچاق نمونه‌های هورمون رشد انسانی برای دکتر سلیمانی در ۱۳۹۵ متهم شدند و کیفرخواست در مورد آنان صادر شد.

خود سلیمانی نیز پشت درهای بسته مشمول کیفرخواست قرار گرفت و در سوم آبان‌ ۱۳۹۷ پس از ورود به امریکا برای گذراندن دوره یک‌ساله یک بورس تحقیقاتی در کلینیک میو، دستگیر شد.

در فاصله بین اعلام جرم و دستگیری، رییس‌جمهور ترامپ انتخاب شد و امریکا را از «برنامه جامع اقدام مشترک» سال ۱۳۹۴ و یا «توافق هسته‌ای با ایران» خارج کرد. این اتفاق موجب شد تا برخی از وکلا به طرح اتهامات کیفری با انگیزه‌های سیاسی ظنین شوند. کلیف برنز، متخصص قوانین امنیت ملی، ساکن در واشنگتن به «نیچر جورنال» گفت: «من هیچ مدرک و شواهدی دال بر قصد کیفری در این پرونده نمی‌بینم». او اضافه کرد: «شاید آن‌ها به این پرونده به‌عنوان یک مورد ساده نگاه می‌کنند. عموما شما اگر در مقابل هیئت منصفه نام «ایران» را بیاورید، هر حکمی که بخواهید می‌توانید از آن‌ها بگیرید.»

رد آزادی و سپس تغییر سیاستطاهری همچنین به مبادله بانکی ساختاری غیرقانونی (نوعی پول‌شویی و انتقال پول‌های بزرگ در حجم کم، معقول و قانونی از طریق حساب‌ها و دفعات متعهد برای جلوگیری از گزارش به مراجع دولتی) مبلغ ۲۷۵ هزار دلار در حساب‌های سپرده‌گذاری در بانک‌های متعدد برای اجتناب از گزارش مقرره به دولت فدرال متهم شده است. این مورد در حواشی «کلینیک تمپا» افشا شد جایی که طاهری در آن کار می‌کرد و تعطیل شد. هم‌خانه طاهری، کسی که کلینیک را اداره می‌کرد، توسط مقامات فدرال در فلوریدا به اتهام راه‌اندازی «پیل میل» (اصطلاحی برای توصیف پزشک، کلینیک یا داروخانه که مواد مخدر قوی را به‌طور نامناسب یا به دلایل غیرپزشکی تجویز و عرضه می‌کنند) دستگیر شد.

از ۲۴آبان۱۳۹۷ طاهری در زندان شهرستان پاینلاس، فلوریدا تحت بازداشت بوده است. وکیل او در فلوریدا، استیون پی‌برنی، به دلیل سابقه خوب او به‌عنوان یک پزشک، سابقه کیفری بی‌عیب و مشکلات سلامتی مزمن او، درخواست آزادی موقت پیش از برگزاری دادگاه را کرده بود. این درخواست تا زمستان ۱۳۹۸ محقق نشد. طاهری در هر دو اتهام، اقرار به گناهکاری کرد. چیزی که می‌توانست برای او حداکثر ۲۰ سال زندان به همراه داشته باشد.

اخیرا، در اسفندماه ۱۳۹۸، دولت امریکا نگرانی‌ها در مورد وضعیت سلامت طاهری و خطر ابتلای او به کووید-۱۹ در زندان را رد کرد.

در پانزده فروردین سال جاری، تصمیم وزارت دادگستری در عدم اعطای مرخصی در عوض تودیع وثیقه به‌طور ناگهانی تغییر کرد. طی تصمیمی «صرفا براساس منافع سیاست خارجی ایالت متحده امریکا»، به طاهری دستور داده شد که بیست هزار دلار پول نقد به‌عنوان ضمانت بگذارد، از زندان آزاد شد و با یک پلاک الکترونیکی در حبس خانگی قرار گرفت.

پس از آن‌که مایکل وایت به سوئیس پرواز کرد، دادستان‌های ایالت متحده، قسمت آمریکایی این نمایش تبلیغی ترتیب داده شده با ایران را تکمیل کردند و از قاضی خواستند حکم به پایان محکومیت طاهری بدهد. مسعود سلیمانی نیز اوایل زمستان سال گذشته با «زیو وانگ»، شهروند آمریکایی که به اتهام جاسوسی در ایران محبوس بود، مبادله شد. درحالی‌که قائدی و جزایری پس از تودیع ضمانت ۲۰۰ و ۲۵۰ هزار دلاری آزاد شدند و اتهامات آن‌ها بی‌سروصدا در آذرماه گذشته رفع شد.

پایان خوش یا دلیلی برای بدبینی؟در حقیقت طاهری می‌تواند اکنون آزادانه به ایران سفر کند. وکیل او، استیون پی‌برنی به «رویترز» گفت، مذاکرات پیرامون مبادله زندانی‌ها بی‌سروصدا ماه‌ها به طول انجامید. او گفت: «این یک پایان خوش برای همه است».

این خبر همچنین مصادف شد با آزادی و بازگشت سیروس عسگری به ایران. عسگری دانشمند و شهروند ایرانی به مدت سه سال در امریکا در زندان بود. مقامات هر دو طرف تاکید کردند که آزادی عسگری هیچ ارتباطی به آزادی وایت ندارد، اگرچه پیشنهاد چنین مبادله‌ای ماه گذشته از طرف مقامات ایرانی مطرح شد.

این خبر به‌طور مشترک از سوی سیاستمداران منتخب و مفسرین غیرمتخصص مورد تحسین قرار گرفت و دونالد ترامپ در توییتی به مناسبت این اتفاق اعلام کرد که: «تلاش‌ها برای امنیت و آزادی همه آمریکایی‌های به گروگان‌گرفته‌شده در خارج از این کشور هرگز متوقف نمی‌شود.»