معمای صدور اجازه پروازهواپیمای اکراینی برای متخصصان امنیت پرواز

معمای صدور اجازه پروازهواپیمای اکراینی برای متخصصان امنیت پرواز
هنوز این سوال برای متخصصان امنیت پرواز مطرح است که چرا پرواز PS752 اوکراین اجازه پیدا کرد تنها ساعاتی پس از اینکه ایران چند موشک بالیستیک به سمت دو پایگاه آمریکایی در عراق شلیک کردو تنش در منطقه به حداکثر رسید، از فرودگاه تهران بلند بشود و دقایقی بعد با برخورد موشک ساقط بشود.

کانادا و آمریکا گفتند شواهدی دارند که نشان می‌دهد هواپیما توسط موشکی از سوی ایران پایین آورده شده است. ایران ابتدا این اتهام‌ها را انکار کرد اما صبح شنبه اقرار کرد که به اشتباه و به خاطر «خطای انسانی» این هواپیما را زده است.

اندرو نیکولسون مدیر عامل شرکت آسپری فلایت سولوشنز که سازمانی واقع در بریتانیاست که تحلیل مدیریت ریسک برای صنعت هوانوردی فراهم می‌کند، گفت این ایرلاین با توجه به اینکه ایران تنها چند ساعت قبل به سمت عراق موشک شلیک کرده نباید در کشور و اطراف آن پرواز می‌کرد.

او گفت بدیهی بوده که نیروهای ایرانی در آن حالت آماده حمله متقابل احتمالی آمریکا باشند.

ایران گفت در «بالاترین حالت آمادگی» بوده و هواپیما را بعد از حرکت به سمت یک «مرکز حساس نظامی» سپاه پاسداران با موشک کروز اشتباه گرفته است.

نیکولسون گفت: «مسلما خطر وارد بر هواپیماهای مسافربری تشدید شده بوده و شکی در این مورد وجود ندارد. این سوالی جدی است که باید از مسئولان مرتبط پرسیده شود. آیا آن‌ها حتی باید اجازه پرواز پیدا می‌کردند؟»

مری شیاوو بازرس ارشد سابق وزارت حمل‌و‌نقل ایالات متحده می‌گوید پاسخ این سوال «مسلما نه» هست.

او گفت: «آنجا مشخصا منطقه جنگی بوده و وقتی که عملیات جنگی آغاز شد، وقتی که موشک‌ها شلیک شدند، مسلما نیاز بوده این مسئله جدی‌تر بررسی بشود که آیا ما باید اینجا پرواز می‌کردیم؟»

شیاوو گفت اگر مسئولان کنترل ترافیک هوایی ایرانی به هواپیما اجازه پرواز نمی‌دادند هواپیما نمی‌توانست از زمین بلند بشود اما فراتر از آن ایرلاین کاملا اختیار پرواز خلبان را در دست داشته است. او همچنین به این نکته اشاره کرد که بسیاری از ایرلاین‌های دنیا از منطقه اجتناب کردند.

نیکولسون گفت ارزیابی ریسک هنوز یکی از چالش‌های صنعت هوانوردی است. او گفت مهم‌ترین بخش آن داشتن «درکی عمیق از موقعیتی که در آن فعالیت می‌کنید» و داشتن منابع و تخصص لازم است.

اما بعد از سقوط هواپیمای MH17 مالزی در سال 2014 بر فراز آسمان تحت کنترل جدایی‌طلبان حامی روسیه و کشته شدن 298 نفر، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه مدیریت ریسک صورت گرفته است.

به طور مثال، سازمان هوانوردی مدنی که در مونترال واقع است، نقش رهبری به خود گرفته و برای اعضای عضو سازمان ملل خود مشاوره‌هایی را منتشر می‌کند تا به آن‌ها در ارزیابی ریسک هوانوردی مدنی در مناطق خطرناک کمک کند.

سازمان OSPGROUP هم که به خلبان‌ها اطلاعات عملیات‌های پروازی می‌دهد، وبسایت رایگان Safe Airspace را راه‌اندازی کرده تا راهبردهایی ارایه کند. مارک زی موسس آن اخیرا در مصاحبه‌ای گفت ایرلاین‌های بزرگ منابع کافی برای انجام ارزیابی ریسک خود را دارند.

اما فیلیپ بائوم که متخصص امنیت پرواز ساکن بریتانیاست گفت فاجعه MH17 دقیقا قابل مقایسه با اتفاقی که برای پرواز PS752 افتاد نیست.

او گفت: «به نظرم آن مسئله خیلی متفاوت بود چون MH17 داشت بر فراز یک منطقه درگیری پرواز می‌کرد.»

او گفت پرواز PS752 تازه از فرودگاه بلند شده بود، اما بیشتر سقوط‌هایی که در آن هواپیما با موشک ساقط شده در ارتفاع‌های بالا صورت گرفته‌اند. بائوم همچنین به این نکته اشاره کرد که دیگر ایرلاین‌ها در فرودگاه تهران پروازشان را پیش از بلند شدن PS752 انجام داده بودند.

او گفت اگر خودش مسئول ارزیابی ریسک در منطقه ایران بود ضرورتا پیشنهاد زمین‌گیر کردن تمام پروازها را نمی‌داد. او گفت: «بله، می‌توان گفت که نزدیک منطقه درگیری بوده، اما مشکل در عراق بود. ایران نبود.»