روزهای کرونایی و استرس‌های ما
دکتر الهام گرامی|
روزهای سختی است. همه به این فکر می‌کنند که چه خواهد شد. چقدر طولانی، چقدر خسته‌کننده.
روزهای پرتنش، فشارهای عصبی، اندوه و افسردگی، دلهره و تشویش، مشکلات و ابهام درباره آینده دست از سر ما بر نمی‌دارند. استرس خود را از راه‌های عجیب نشان می‌دهد و هر كس آن را به گونه‌ای خاص و جدید درک و تجربه می‌كند.
هر فرد در طول زندگی خود همواره نیاز دارد تا خود را با تغییرات و شرایطی که برایش بوجود می‌آید سازگار کند، یعنی تعادل حیاتی شخص با تغییرات ناگهانی به هم می‌خورد و فرد باید بسیار کوشش کند تا با شرایط جدید سازگار شود و تعادل خود را بدست آورد. بدست آوردن چنین تعادلی به جسم و روان فشار وارد کرده و در صورتی که فرد نتواند با استرس‌های زندگی خود بدرستی برخورد کند ممکن است دچار بیماری‌های مختلف جسمی-روانی شده و با مشکلات متعدد دیگری روبه رو شود.
ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که استرس‌ها همیشه مخرب و زیانبار نیستند و الزاماً يك واكنش منفی محسوب نمی‌شوند. مقدار كم استرس می‌تواند ما را در مقابل تغييرات ياری داده و حس سازگاری را در ما تقويت كند. استرس فرصتی را فراهم می‌آورد تا با خطر مبارزه كنيم، از آن بگريزيم و حل مسئله کنیم.
استرس‌های خود را بشناسید، آنها را بپذیرید و مهارت‌های کاهش آنرا بیاموزید:
آیا تابحال شده که اسباب‌کشی کنید؟ از شهری به شهر دیگر و یا به کشور پیشرفته‌ای که آرزویش را داشتید مهاجرت کنید؟ آیا تغییر شغل، ازدواج و تولد فرزندتان را بیاد می‌آورید؟
این تغییرات با وجودی که بسیار دلپذیر و خوشایند بوده‌اند ولی بدلیل بهم زدن تعادل و سازگاری پیشین ما، استرس‌های زیادی را به همراه داشته‌اند. به این استرس‌ها، استرس مثبت می‌گوییم، زیرا در ما حس سازش‌پذیری ایجاد کرده، ما را قوی می‌کنند و باعث رشد و پختگی ما می‌شوند.
و اما استرس منفی، چیزی که از آن بشدت وحشت داریم، گریزانیم و اتفاقا خیلی هم درگیرش هستیم.
استرس منفی موقعی است که شدید، مداوم و طولانی شود. یعنی فرد مدام تحت‌تاثیر تنش و فشارهای استرس‌زا باشد و عملکرد زندگیش مختل شود، که می‌تواند باعث بروز بیماری‌های جسمی و روحی زیادی شود. اگر استرس از حد مجاز فراتر رود و بر روی هم انباشته شود و کاری برای آن نکنیم، بحرانی به وجود می‌آورد كه بر زندگی ما اثر منفی گذاشته و به سلامت جسمی، روحی و روانی ما آسيب شدیدی می‌رساند.
حال در این دوران کرونایی که زندگی همه ما دستخوش تغییرات بزرگ و ناگهانی شده، شناخت روش صحيحِ برخورد با تغييرات استرس‌زا و مهارت توانايی مقابله با استرس اين امكان را به ما می‌دهد تا منابع استرس و نحوه تأثير آن بر زندگی خود را بشناسيم و بتوانيم فشار و تنش را در زندگی خود كاهش داده و آرامش خود را بازیابیم.
روش‌های مقابله با استرس:
شناسايی منابع فشارزا و مقابله با آن: قدم آغازين در مقابله اثربخش با فشار روانی آن است كه دقيقاً مشخص شود چه عواملی موجب فشار روانیتان شده‌اند. در این دوران سخت پاندمی و قرنطینه، سعی کنید لیستی از علل مختلفی که باعث استرس و تنش در شما و اطرافیانتان می‌شود را تهیه کنید. سعی کنید آنها را روی کاغذ نوشته و با دقت مرور کنید.
يافتن راه حل‌های سازگارانه برای مقابله با استرس‌ها: با توجه به لیستی که از استرس‌هایتان تهیه کردید، تمامی راهکارهای عملی و قابل اجرا که برای کاهش مشکلات و تنش‌های ناشی از آن به فکرتان می‌رسد را در جلوی هر مشکل یادداشت کنید.
تعديل سبك زندگي: در این دوران سخت، سبک زندگی همه ما دستخوش تغییرات زیادی شده است. نوع تغذیه، خواب، عدم تحرک، حضور طولانی مدت کودکان در منزل و مسئولیت سنگین تکالیف درسی‌شان با بار سنگینِ کار کردن از منزل ترکیب شده و این سبك زندگی جدید بسیار فشارآور و زجردهنده شده است. آشكار است كه لازمه رهايی از این تغيير، تعديل آن است. با ورزش کردن و تحرک در منزل، تنظیم خواب و خوراک، ایجاد سرگرمی‌هایی مثل فیلم دیدن، نقاشی کردن و کتاب خواندن با اطرافیان، می‌توانید فشارهای ناشی از این سبک جدید زندگی را تا اندازه‌ای تعدیل کنید.
اولويت‌بندی برنامه‌های زندگی خود: هنگامی که با انبوهی از مشکلات بطور همزمان روبه رو هستيم از حل آنها عاجز می‌شويم. آشفتگی و بی‌نظمی در کارها و برنامه‌ها می‌تواند توليد استرس کرده و باعث شکست طرح‌های ناتمام شود. اولويت‌بندی مسائل به ترتيب اهميت و بررسی آنها به ما اين امکان را می‌دهد که به هر کاری در زمان و مکان خود رسيدگی کنيم. بهتر است عجله نکرده و طرح‌ها را يکی بعد از ديگری به انجام برسانيم.
امید دادن و گفتگوی مثبت با خود و اطرافیان: سعی کنید واقع بین و البته کمی خوشبین باشید. بدانید و امید داشته باشید که این دوران پایدار نخواهد بود و همه ما از این دوران سخت گذر خواهیم کرد. داشتن فکرهای منفی فقط به سخت‌تر گذشتن از این دوران منجر شده و هیچ نتیجه دیگری در بر ندارد. پس سعی کنید که روزانه با فعالیت‌های مختلف، خود و اطرافیانتان را سرگرم کرده و فکرهای منفی خود را با فکرهای واقع بینانه‌تر و امیدوارانه‌تر جایگزین کنید.
مشکلات را بپذيريم: بايد پذيرفت که برخی اوقات شرايط طاق فرسايی در زندگی پیش می‌آيد که از کنترل ما خارج بوده و کاری از دست ما بر نمی‌آيد. در اين شرايط بايد با صبر و تاب‌آوری، پذيرش مشکل و حل مسئله، بار عاطفی مشکل را کم کنیم.
در نهایت و در این شرایط سخت و نگران‌کننده، با اطرافیان و دوستان‌مان گفت‌وگو کنیم، بخنديم، به موسيقی ملايم گوش کنيم، صاف بايستيم، کمی از دنیای مجازی فاصله گرفته و به چشمان خود استراحت بدهیم، خواب و غذای خود را تنظیم کنیم، برای خود ارزش قائل شويم، «نه» گفتن را بياموزيم، به اخبار ناخوشايند توجه نکنيم، گاهی مسائل را رها کنيم، از متخصصان کمک بگيريم، با تنفس عمیق و مديتيشن آرامش خود را بدست آوريم و به داشته‌ها، سلامتی خود و اطرافیانمان و زمان حال فکر کنيم.
