جشنواره تورنتو؛ از جامعه ایران تا نجات گروگان‌های آمریکایی
جشنواره تورنتو؛ از جامعه ایران تا نجات گروگان‌های آمریکایی
جشنواره تورنتو؛ از جامعه ایران تا نجات گروگان‌های آمریکایی
چهل و چهار سال برگزاری، جشنواره جهانی فیلم تورنتو را به بزرگ‌ترین جشنواره سینمایی قاره آمریکا بدل کرده که هر ساله هزاران نفر از اهالی سینما، به ویژه تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان فیلم را به مدت ده روز به این شهر بزرگ کانادا می‌کشاند تا در جشنواره‌ای بزرگ، نمایش صدها فیلم را جشن بگیرند.
امسال از بین بیش از هشت هزار فیلمی که خواستار شرکت در این جشنواره بودند، سیصد و سی و سه فیلم برای بخش‌های مختلف، نظیر گالا، استادان، سینمای معاصر جهان و کشف انتخاب شدند.
جشنواره تورنتو از ابتدا به صورت «جشنواره جشنواره‌ها» و بدون بخش مسابقه آغاز به کار کرد و برگزار کنندگان جشنواره همین روند را تا به امروز ادامه داده‌اند، هرچند در سال‌های اخیر جوایز کوچکی برای برخی از بخش‌ها در نظر گرفته شده است.
با این حال هنوز داوران اصلی این جشنواره مردم هستند و در پایان بهترین فیلم جشنواره با انتخاب آنها معرفی می‌شود که امسال این جایزه از آن یک کمدی سیاه آمریکایی به نام «جوجو ربیت» ساخته تایکا وایتیتی شد.
اما باید اذعان کرد جشنواره‌ای با این ابعاد، شاید اگر از ابتدا بخش مسابقه داشت، امروز می‌توانست رقیبی جدی برای جشنواره‌های کن و ونیز باشد.
سینمای ایران ؛ فیلمسازان تازه نفس
جشنواره تورنتو هیچگاه به سینمای ایران بی‌توجه نبوده و هر سال فیلم‌هایی از سینمای ایران در بخش‌های مختلف این جشنواره نمایش دارند و با توجه به جمعیت ایرانی قابل توجه این شهر، این فیلم‌ها غالباً با استقبال گسترده تماشاگران هم روبه‌رو می‌شوند، تا آنجا که امسال، تنها فیلم بلند ایرانی پذیرفته شده در جشنواره، در همه سانس‌ها با سالن‌هایی لبریز از تماشاگر روبه‌رو بود.
از بین ده‌ها فیلم ارسالی از ایران، «پسر- مادر» اولین فیلم بلند مهناز محمدی، این بخت را داشت تا به حق در جشنواره تورنتو پذیرفته شود: فیلمی با ساختاری مستندگونه و تا حدی در حال و هوای فیلم «لرد» ساخته محمد رسول اف (نویسنده فیلمنامه این فیلم)، که در ادامه دنیای سازنده‌اش در ثبت فیلم‌های مستند از احوال جامعه- که نتیجه‌اش زندان رفتن او بود -با ساختاری وفادار به سینمای مستند، تصویری تکان‌دهنده از فقیرترین قشر جامعه ارائه می‌کند که در آن مادری برای بقا، مجبور است از پسر دوازده ساله‌اش دست بکشد.
فیلمساز تصویری شاعرانه از یک موقعیت سخت ارائه می‌دهد و با تصاویری درگیر کننده و استفاده خلاقانه از صدا، می‌تواند تماشاگر را در یک جهنم واقعی درگیر کند بی آن که -غالباً- احساسات تماشاگر به بازی گرفته شود.
از فیلم‌های کوتاه سینمای ایران هم تنها یک فیلم در بخش فیلم‌های کوتاه این جشنواره به نمایش درآمد: «امتحان» ساخته سونیا حداد. این فیلم هم که داستانی زنانه دارد، دختر دبیرستانی ای را روایت می کند که در مدرسه مجبور است تقاص سوءاستفاده دیگران از او را پس بدهد. فیلم سعی دارد با نردیک شدن به شخصیت اصلی با دوربینی سیال و روی دست، احوال او را با ما قسمت کند تا در صحنه نهایی نوعی انفجار درونی او را در صورتش شاهد باشیم.
اما دو سینماگر ایرانی‌الاصل ساکن خارج از کشور هم در جشنواره تورنتو حضور داشتند. آنا لیلی امیرپور، فیلمساز ساکن آمریکا که با فیلم هایی چون «دختری در شب تنها به خانه می‌رود» در جشنواره‌های مختلف ستایش شد، با کارگردانی بخشی از سریال Briarpatch به تورنتو سفر کرد و مرجان ساتراپی، فیلمساز ساکن پاریس، با تازه‌ترین فیلمش به نام «رادیواکتیو»، در این جشنواره حضور داشت.
رادیواکتیو که به عنوان اختتامیه جشنواره به نمایش درآمد، داستان ماری کوری کاشف رادیواکتیو را با بازی رزماند پایک روایت می‌کند که شباهتی به فیلم‌های پیشین ساتراپی ندارد.
عتیق رحیمی، فیلمسار افغان مقیم پاریس، هم در فیلم تازه‌اش، «بانوی نیل»، از آثار پیشین فاصله گرفته و فیلم کاملاً متفاوتی را در آفریقا خلق کرده است.
در بخش سینمای مستند، دو فیلم مربوط به ایران نمایش داده شد: «صحرا یک» ساخته باربارا کاپل، مستندساز آمریکایی، که در این فیلم با تصاویر آرشیوی تازه، تلاش آمریکا برای نجات گروگان‌هایش در ایران در سال ۱۳۵۸ را تصویر می‌کند.
«فرزند عشق» هم مستندی بود از اوا مولواد فیلمساز دانمارکی درباره زنی ایرانی که بخاطر رابطه عشقی‌اش مجبور به فرار از ایران شده است.
جشنواره جهانی فیلم تورنتو، یکشنبه شب، پانزدهم سپتامبر (بیست و چهارم شهریور) به کار خود پایان داد.
